Ο θρυλικός πολεμικός φωτογράφος Al Rockoff δηλώνει ότι του πήραν τα αρνητικά χωρίς τη θέλησή του

1st Δεκέμβριος 2025

Η υπόθεση γύρω από τα ιστορικά αρνητικά του Al Rockoff έχει προκαλέσει αναστάτωση στη διεθνή φωτογραφική κοινότητα.

Ο Al Rockoff, ένας από τους πιο αναγνωρίσιμους πολεμικούς φωτογράφους του 20ού αιώνα και εμβληματική φιγούρα του πολέμου στο Βιετνάμ και στην Καμπότζη, βρίσκεται σήμερα στο επίκεντρο μιας έντονης διαμάχης: ο ίδιος δηλώνει ότι η αρχειακή συλλογή που κατέγραψε τις πιο σκοτεινές σελίδες της σύγχρονης ιστορίας έχει αφαιρεθεί από το σπίτι του χωρίς την έγκρισή του.

Ο 77χρονος Rockoff, που έγινε ευρύτερα γνωστός μέσα από την ταινία The Killing Fields όπου τον υποδύθηκε ο John Malkovich, έχει περάσει δεκαετίες στην πρώτη γραμμή πολέμων και ανθρωπιστικών κρίσεων. Η φωτογραφική του ματιά – συχνά ωμή, βαθιά ανθρώπινη και χωρίς διάθεση εμπορευματοποίησης – αποτέλεσε θεμέλιο για την κατανόηση της φρίκης στο Βιετνάμ και στην Καμπότζη. Στις 17 Απριλίου 1975, ήταν από τους ελάχιστους φωτογράφους που τεκμηρίωσαν την πτώση της Πνομ Πενh στα χέρια των Ερυθρών Χμερ.

Μια ζωή αφιερωμένη στην αλήθεια της εικόνας

Παρά την ιστορική τους αξία, οι φωτογραφίες του Rockoff δεν έγιναν ποτέ μέρος μιας μεγάλης εμπορικής αγοράς. Ο ίδιος αντιλαμβανόταν το έργο του ως μαρτυρία, όχι ως προϊόν. Η πρώην σύζυγός του, Victory Bornas, θυμάται πως «δεν ήθελε να βγάλει χρήματα από τη δυστυχία άλλων ανθρώπων». Ακόμη και η μοναδική του έκθεση με πωλήσεις, το 2000 στην Πνομ Πενh, ήταν περισσότερο μια πράξη καταγραφής παρά εμπορικής πρόθεσης.

Παράλληλα, ο Rockoff επιθυμούσε να εκδώσει ένα βιβλίο με το έργο του πριν φύγει από τη ζωή, πάντοτε με δικούς του όρους. Για να γίνει κάτι τέτοιο, όμως, χρειάζεται πρόσβαση στα χιλιάδες αρνητικά που φύλαγε σε πλαστικές θήκες στο ενοικιαζόμενο αποθηκευτικό του χώρο.

Το αρχείο «εξαφανίζεται»

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ των New York Times, τα αρνητικά έφυγαν από το σπίτι του πριν από περισσότερο από έναν χρόνο, υπό συνθήκες που σήμερα βρίσκονται στο επίκεντρο της διαμάχης.

Δύο άνδρες που τον βοηθούσαν στην καθημερινότητά του και στον οργανισμό του σπιτιού του – ο Arch Hall Jr. και ο Brad Bledsoe – είχαν αποκτήσει πρόσβαση στο υλικό μετά από μια περίοδο επιδείνωσης της υγείας του. Όπως υποστηρίζει ο Bledsoe, ο Rockoff του ζήτησε να ασφαλίσει το αρχείο και να το διαχειριστεί. Ωστόσο, η Bornas, που εδώ και χρόνια λειτουργεί ως φροντιστής του, ανακάλυψε τους άδειους χώρους όπου βρίσκονταν οι θήκες και υποστηρίζει ότι τα αρνητικά αφαιρέθηκαν χωρίς ουσιαστική συγκατάθεση.

Ο Bledsoe επιμένει ότι όσα έκανε έγιναν για να προστατεύσει το έργο του Rockoff και για να οργανωθεί μια διαδικτυακή παρουσία. Η ιστοσελίδα που δημιουργήθηκε υπάρχει πράγματι, χωρίς εμπορικές πωλήσεις, και με το copyright να παραμένει στον φωτογράφο.

Ένα θολό νομικό και ηθικό τοπίο

Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει γραπτή συμφωνία. Η Bornas λέει ότι πέρασε ένας χρόνος χωρίς απογραφή του αρχείου, χωρίς σχέδιο, χωρίς διαφάνεια. Ο Bledsoe υποστηρίζει ότι δεν υπήρχε χρόνος για γραφειοκρατία και ότι σκοπεύει να επιστρέψει το υλικό μόλις καλυφθούν τα έξοδά του.

Η κατάσταση περιπλέκεται ακόμη περισσότερο από τα θέματα μνήμης και PTSD που αντιμετωπίζει ο Rockoff, κάτι που σύμφωνα με τους φίλους του τον καθιστά ευάλωτο.

Ο ίδιος, όμως, σήμερα είναι ξεκάθαρος:
«Δεν του έδωσα τίποτα. Αν έχει τα αρνητικά, πρέπει να τα επιστρέψει.»

Μια υπόθεση που αγγίζει τον πυρήνα της φωτογραφίας

Για τους δημιουργούς εικόνας, η υπόθεση Rockoff είναι περισσότερο από μια προσωπική διαμάχη: είναι υπενθύμιση της εύθραυστης σχέσης ανάμεσα στον φωτογράφο και το έργο του. Πόσοι δημιουργοί έχουν καταφέρει να διατηρήσουν πλήρη έλεγχο του αρχείου τους; Πόσοι βρίσκονται σε παρόμοιες ευάλωτες θέσεις, ειδικά σε προχωρημένη ηλικία;

Η ιστορία του Al Rockoff αναδεικνύει ένα κρίσιμο ζήτημα: το φωτογραφικό αρχείο δεν είναι απλώς υλικό ή περιουσία — είναι ιστορία, μνήμη και πολιτιστική κληρονομιά. Και όταν αυτή η κληρονομιά μεταφέρεται χωρίς ξεκάθαρους όρους, οι επιπτώσεις είναι ανυπολόγιστες.

Ο Rockoff, παρά τα προβλήματα υγείας, εξακολουθεί να πιστεύει ότι μπορεί να ολοκληρώσει το βιβλίο της ζωής του. «Έχω πολλή δουλειά να κάνω πριν πεθάνω. Θα δουλεύω πάνω σε αυτή μέχρι την τελευταία στιγμή», δήλωσε.

Η φωτογραφική κοινότητα παρακολουθεί πλέον με αγωνία την έκβαση μιας υπόθεσης που αφορά όχι μόνο έναν άνθρωπο αλλά ολόκληρη την ιστορία της φωτοδημοσιογραφίας.

Αναζητήστε όλα τα νέα προϊόντα στο κατάστημα
Ρεπέλλα Φωτογραφικά.

To pttlgr στηρίζεται για την λειτουργία του στους αναγνώστες του!
Μπορείς να βοηθήσεις με μία μικρή δωρεά!
Υποστηρίξτε το pttlgr ακόμα και με μόλις 1€ – χρειάζεται μόνο ένα λεπτό. Εάν μπορείτε, σκεφτείτε να μας υποστηρίξετε με ένα ποσό κάθε μήνα.
Σας ευχαριστούμε.

Στηρίξτε το pttlgr και την προσπάθεια μας για έγκυρη και άμεση ενημέρωση ακολουθώντας μας
σε Instagram, YouTube και Facebook!

Ακολουθήστε το pttlgr στα Google News, εδώ!