Το SPHEREx της NASA αποκάλυψε τον πρώτο πλήρη χάρτη του ουρανού και είναι εντυπωσιακός!
Το νέο διαστημικό τηλεσκόπιο της NASA χαρτογραφεί ολόκληρο τον ουρανό σε 102 υπέρυθρα «χρώματα», ανοίγοντας ένα νέο παράθυρο στην κατανόηση του Σύμπαντος.
Μόλις εννέα μήνες μετά την εκτόξευσή του, το νέο διαστημικό τηλεσκόπιο SPHEREx της NASA έδωσε στη δημοσιότητα τον πρώτο πλήρη χάρτη του ουρανού, προσφέροντας μια εικόνα του Σύμπαντος διαφορετική από οτιδήποτε έχουμε δει μέχρι σήμερα.
Το SPHEREx (Spectro-Photometer for the History of the Universe, Epoch of Reionization and Ices Explorer) είναι μια διετής αποστολή σχεδιασμένη να παρατηρεί το Σύμπαν στο υπέρυθρο φάσμα. Αν και ξεκίνησε επιστημονικές παρατηρήσεις μόλις τον Μάιο, έχει ήδη ολοκληρώσει τον πρώτο από τους τέσσερις συνολικούς χάρτες που προβλέπει η αποστολή του, καταγράφοντας ολόκληρο τον ουρανό σε περισσότερα από 100 διαφορετικά μήκη κύματος.
Η βασική «δύναμη» του SPHEREx βρίσκεται ακριβώς σε αυτή τη δυνατότητα. Το τηλεσκόπιο σαρώνει ολόκληρο τον ουρανό περίπου κάθε έξι μήνες, χρησιμοποιώντας έξι εξειδικευμένα φίλτρα που του επιτρέπουν να απομονώνει φως από 102 διαφορετικά μήκη κύματος. Για την αστρονομία, αυτό σημαίνει τεράστιο όγκο δεδομένων σε εξαιρετικά σύντομο χρονικό διάστημα, κάτι που μέχρι σήμερα ήταν αδύνατο σε τόσο μεγάλη κλίμακα.

Σε αντίθεση με άλλα διαστημικά τηλεσκόπια, τα οποία είτε εστιάζουν σε μικρές περιοχές του ουρανού με μεγάλη φασματική ανάλυση είτε χαρτογραφούν μεγάλες εκτάσεις με περιορισμένα φίλτρα, το SPHEREx συνδυάζει και τα δύο. Το αποτέλεσμα δεν είναι ένας απλός δισδιάστατος χάρτης, αλλά ένας τρισδιάστατος άτλαντας του Σύμπαντος, όπου η πληροφορία του μήκους κύματος αποκαλύπτει και την απόσταση των αντικειμένων.
Αυτό βασίζεται σε ένα θεμελιώδες χαρακτηριστικό του Σύμπαντος: καθώς διαστέλλεται, το φως που ταξιδεύει μέσα του «τεντώνεται». Όσο πιο μακριά βρίσκεται ένα αντικείμενο, τόσο μεγαλύτερο είναι το μήκος κύματος του φωτός που φτάνει σε εμάς. Μετρώντας αυτή τη μετατόπιση, οι επιστήμονες μπορούν να υπολογίσουν όχι μόνο πού βρίσκεται κάτι στον ουρανό, αλλά και πόσο μακριά – και άρα πόσο παλιό – είναι.
Οι επιστημονικοί στόχοι της αποστολής είναι φιλόδοξοι. Το SPHEREx στοχεύει στη χαρτογράφηση βασικών μορφών πάγου μέσα και γύρω από τον Γαλαξία μας, στη μέτρηση όλου του φωτός που παρήχθη κατά την ιστορία του Σύμπαντος και στη μελέτη των πρώτων στιγμών μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Ωστόσο, οι εφαρμογές των δεδομένων του αναμένεται να ξεπεράσουν κατά πολύ αυτούς τους τρεις άξονες.
Η πλήρης κάλυψη του ουρανού σε επαναλαμβανόμενες σαρώσεις επιτρέπει, για παράδειγμα, τη μελέτη αστεροειδών και κομητών στο Ηλιακό μας Σύστημα, αλλά και τον εντοπισμό ταχέως μεταβαλλόμενων φαινομένων, όπως οι υπερκαινοφανείς αστέρες. Πρόκειται για εκρήξεις που σηματοδοτούν το τέλος της ζωής τεράστιων άστρων και παίζουν καθοριστικό ρόλο στη χημική εξέλιξη του Σύμπαντος.
Για την επιστημονική κοινότητα, ο πρώτος αυτός χάρτης αποτελεί μόνο την αρχή. Με τρεις ακόμη πλήρεις χαρτογραφήσεις να ακολουθούν μέσα στην επόμενη διετία, το SPHEREx αναμένεται να δημιουργήσει ένα μοναδικό αρχείο δεδομένων που θα τροφοδοτεί έρευνες για δεκαετίες, αλλάζοντας τον τρόπο με τον οποίο «βλέπουμε» και κατανοούμε το Σύμπαν.
Απέκτησε το Luminar με έκπτωση, με τον κωδικό pttl20,
κάνε κλικ στην εικόνα










