Το βλέμμα της Μπαρντό και τα καρέ που έγραψαν ιστορία
Ο θάνατος της Brigitte Bardot (Μπαρντό) κλείνει ένα κεφάλαιο όπου η φωτογραφία και το σινεμά συνεργάστηκαν για να φτιάξουν ένα πρόσωπο-σύμβολο που ακόμα επηρεάζει το πώς στήνουμε πορτρέτα και κινηματογραφούμε χαρακτήρες.
Η Μπαρντό ανήκει στη σπάνια κατηγορία ηθοποιών που δεν τις θυμάσαι μόνο από ρόλους, αλλά από συγκεκριμένα καρέ: φωτογραφίες που έκαναν τον γύρο του κόσμου και σκηνές που έγιναν σημείο αναφοράς για το κάδρο, τη διάρκεια και την παρουσία μπροστά στον φακό.
Και αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία σήμερα, γιατί ζούμε σε μια εποχή όπου το πορτρέτο και το περιεχόμενο για κοινωνικά δίκτυα ζητούν πρόσωπα «αναγνώσιμα»: καθαρή σιλουέτα, στιλιστική συνέπεια, κοντινά που αντέχουν και κίνηση που λέει ιστορία χωρίς πολλά λόγια.
Μία από τις πιο εμβληματικές φωτογραφικές στιγμές είναι οι εικόνες από τη περίφημη φωτογράφιση του Sam Lévin (1959), που έχει μείνει γνωστή ως «η φωτογράφιση με την πετσέτα». Εδώ δεν μιλάμε για «αυθόρμητη» εικόνα, αλλά για σχολή στούντιο: ελεγχόμενος φωτισμός, καθαρή υφή, απλή πόζα, ελάχιστα στοιχεία στο κάδρο και απόλυτη έμφαση στο βλέμμα. Είναι το είδος πορτρέτου που δείχνει πώς το λαμπερό γίνεται διαχρονικό όταν δεν υπερφορτώνεται.
Δεύτερο σημείο αναφοράς είναι τα κλασικά πορτρέτα της δεκαετίας του ’60, όπου το χαρακτηριστικό ύφος της Μπαρντό παίρνει την τελική του μορφή: έντονο μακιγιάζ στα μάτια, μαλλιά με όγκο, γραμμή λαιμού και ώμων που «ανοίγει» την εικόνα και ένα ντύσιμο που μοιάζει ανεπιτήδευτο, ενώ στην πραγματικότητα είναι ακριβής σκηνοθεσία της εικόνας. Για τον φωτογράφο, αυτό είναι μάθημα απλότητας: λίγα, σωστά στοιχεία που δουλεύουν και σε μικρό κάδρο.
Τρίτη κατηγορία εικόνων που καθιερώθηκαν είναι τα «στιγμιότυπα δρόμου» της Μπαρντό στο Σαν-Τροπέ: ένα υβρίδιο ανάμεσα σε καθημερινή καταγραφή και παπαρατσική ματιά, που τελικά επηρέασε τον τρόπο που σήμερα βλέπουμε το «διάσημος ως καθημερινός άνθρωπος»
Τέταρτο και συχνά παραγνωρισμένο ορόσημο είναι οι φωτογραφίες από τα γυρίσματα των ταινιών της: εικόνες που δεν υπήρχαν απλώς «για το αρχείο», αλλά λειτουργούσαν ως βασικό υλικό για να χτιστεί προσμονή, δημόσια εικόνα και συνέπεια ύφους ανάμεσα στην ταινία και την προβολή της. Είναι καθαρή υπενθύμιση ότι οι φωτογραφίες γυρισμάτων δεν είναι δευτερεύον υλικό, αλλά μέρος της συνολικής αφήγησης ενός έργου.
Σε ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα του τι σημαίνει «η στιγμή που δεν ξαναγυρνά», ο φωτογράφος Τέρι Ο’Νιλ περιέγραψε πώς, σε γύρισμα της ταινίας The Legend of Frenchie King στην Ισπανία με την Κλαούντια Καρντινάλε, είχε αναλάβει να βγάλει εικόνες προώθησης από το πλατό και κυνηγούσε εκείνο το ένα καρέ της Μπριζίτ Μπαρντό: στάθηκε επίτηδες πιο μακριά, ανάμεσα σε κόσμο που τον στρίμωχνε, με τη Μπαρντό να κρατά πούρο για τη σκηνή και τον αέρα να παίζει τον ρόλο του «απρόβλεπτου», μέχρι να φυσήξει ξανά όπως το ήθελε και να κλειδώσει τη σύνθεση πριν χαθεί η στιγμή μέσα στο σπρώξιμο· για όσους φωτογραφίζουν και σήμερα σε σετ ή σε εκδηλώσεις, είναι ένα καθαρό μάθημα ότι τα δυνατά πορτρέτα συχνά δεν γίνονται από κοντά, αλλά από σωστή απόσταση, υπομονή, έλεγχο κάδρου και την ικανότητα να αφήνεις ένα φυσικό στοιχείο –όπως ο άνεμος– να ολοκληρώσει την εικόνα.
Αν τα παραπάνω είναι η σχολή της φωτογραφίας, οι κινηματογραφικές σκηνές που έμειναν λειτουργούν ως μάθημα για το πώς η κάμερα χειρίζεται το σώμα, τη διάρκεια και τη δύναμη ενός κοντινού χωρίς να «φωνάζει».
Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα μας έρχεται από την πιο γνωστή ταινία της Μπαρτνό, το «Και ο Θεός… έπλασε τη Γυναίκα» (1956) με τη περίφημη σεκάνς χορού, όπου η κίνηση είναι χαρακτήρας.
Το κοινό νήμα όλων αυτών δεν είναι ότι η Μπαρντό «ήταν σύμβολο», αλλά ότι η εικόνα της ήταν εξαιρετικά λειτουργική: αναγνωρίσιμη, καθαρή, χωρίς να γίνεται βαρετή. Και αυτό είναι κάτι που σήμερα ζητά κάθε καμπάνια, κάθε έργο και κάθε δημιουργός που θέλει συνέπεια.
Απέκτησε το Luminar με έκπτωση, με τον κωδικό pttl20,
κάνε κλικ στην εικόνα
Αναζητήστε όλα τα νέα προϊόντα στο κατάστημα
Ρεπέλλα Φωτογραφικά.
