Hubble: Κατέγραψε σπάνια εικόνα εξελισσόμενου σουπερνόβα στο πρώιμο σύμπαν

pttlgr team 15 Νοεμβρίου 2022

3 2 λεπτά ανάγνωσης

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble της NASA μας φέρνει μια απίστευτη και συνάμα σπάνια “έκρηξη από το παρελθόν” που μας εντυπωσιάζει.

Πιο συγκεκριμένα, σε μια πρόσφατη φωτογραφία, το τηλεσκόπιο κατέγραψε τρεις διαφορετικές στιγμές μιας έκρηξης σουπερνόβα, η οποία συνέβη πριν από περισσότερα από 11 δισεκατομμύρια χρόνια.

Σε “έτη σύμπαντος”, αυτό χαρακτηρίζεται ως “παιδική ηλικία”. Ωστόσο, το στιγμιότυπο του Hubble είναι ξεχωριστό και για κάτι άλλο: η λήψη ενός σουπερνόβα την ώρα που συμβαίνει δεν είναι κάτι που βλέπουμε συχνά.

Το διαστημικό τηλεσκόπιο της NASA βασίστηκε σε ένα φαινόμενο που είναι γνωστό ως “gravitational lensing”, δηλαδή “βαρυτικός φακός”. Για τη συγκεκριμένη εικόνα, η τεράστια βαρύτητα του σμήνους γαλαξιών Abell 370 λειτούργησε ως κοσμικός φακός. Παραμόρφωσε, λύγισε και μεγέθυνε το φως από τον πιο μακρινό σουπερνόβα πίσω από το σμήνος, και αυτή η παραμόρφωση παρήγαγε επίσης πολλαπλές εικόνες της έκρηξης σε διαφορετικές χρονικές περιόδους. Το ενδιαφέρον είναι ότι όλες οι εικόνες έφτασαν στη Γη την ίδια στιγμή, και μπορείτε να τις δείτε όλες σε μια ενιαία εικόνα του Hubble.

Αυτό ήταν δυνατό μόνο επειδή οι μεγεθυμένες εικόνες πήραν διαφορετικές διαδρομές μέσα από το σμήνος λόγω τόσο των διαφορών στο μήκος των διαδρομών που ακολούθησε το φως του σουπερνόβα όσο και της επιβράδυνσης του χρόνου και της καμπυλότητας του χώρου λόγω της βαρύτητας.
εξηγεί η NASA.

Το αριστερό πλαίσιο δείχνει το τμήμα του Abell 370 όπου εμφανίστηκαν οι πολλαπλές εικόνες του υπερκαινοφανούς, δηλαδή του σουπερνόβα. Ο πίνακας Α, ένα σύνθετο σύνολο παρατηρήσεων του Hubble από το 2011 έως το 2016, δείχνει τις θέσεις του γαλαξία-ξενιστή που απεικονίστηκε πολλαπλά μετά την εξασθένιση του υπερκαινοφανούς. Ο πίνακας Β, μια εικόνα του Hubble από τον Δεκέμβριο του 2010, δείχνει τις τρεις εικόνες του γαλαξία-ξενιστή και του υπερκαινοφανούς σε διαφορετικές φάσεις της εξέλιξής του. Ο πίνακας Γ, ο οποίος αφαιρεί την εικόνα του πίνακα Β από εκείνη του πίνακα Α, δείχνει τρεις διαφορετικές όψεις του εξελισσόμενου υπερκαινοφανούς. Χρησιμοποιώντας μια παρόμοια διαδικασία αφαίρεσης εικόνων για πολλαπλά φίλτρα δεδομένων, ο πίνακας Δ δείχνει τα διαφορετικά χρώματα του ψυχόμενου υπερκαινοφανούς σε τρία διαφορετικά στάδια της εξέλιξής του. Φωτογραφία: NASA, ESA, STScI, Wenlei Chen (UMN), Patrick Kelly (UMN), Hubble Frontier Fields

Στην εικόνα, μπορείτε να δείτε την ταχεία αλλαγή του χρώματος του εξασθενημένου σουπερνόβα. Σύμφωνα με τη NASA, αυτό υποδηλώνει αλλαγή της θερμοκρασίας. Ενώ εμείς συνδέουμε το μπλε με το κρύο και το κόκκινο με το ζεστό, στις εικόνες συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Όσο πιο μπλε είναι το χρώμα, τόσο πιο θερμό είναι το σουπερνόβα, οπότε η πρώιμη φάση που καταγράφεται εμφανίζεται μπλε. Καθώς ο υπερκαινοφανής ψύχεται, το φως του γίνεται πιο κόκκινο.

Φωτογραφία: NASA, ESA, Alyssa Pagan (STScI)

Η σημερινή ηλικία του σύμπαντός μας είναι 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια και η τελευταία εικόνα του σουπερνόβα τραβήχτηκε όταν ήταν λιγότερο από το ένα πέμπτο της σημερινής του ηλικίας. “Αυτή είναι η πρώτη λεπτομερής ματιά σε ένα σουπερνόβα τόσο νωρίς στην ιστορία του σύμπαντος”, γράφει η NASA στην ανακοίνωσή της.

Το έγγραφο που εξηγεί την πρόσφατη σύλληψη του σουπερνόβα δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature.