NASA: Το «Champagne Cluster» κλείνει το μάτι στο νέο έτος

Η NASA, μέσω του Chandra X-ray Observatory, παρουσιάζει ένα γαλαξιακό σμήνος που μοιάζει σαν να “αφρίζει” από φως: δεκάδες και δεκάδες γαλαξίες σαν λευκές σπίθες, και στο κέντρο μια έντονη μωβ «κουρτίνα» που δεν είναι αισθητικό εφέ, αλλά υπερθερμό αέριο εκατομμυρίων βαθμών.

Το ενδιαφέρον δεν είναι μόνο το θέαμα. Είναι το πώς η εικόνα αποκαλύπτει κάτι που στο οπτικό φάσμα δεν φαίνεται εύκολα: στην πραγματικότητα δεν κοιτάμε ένα σμήνος, αλλά δύο σμήνη που συγχωνεύονται, με το μωβ (ακτίνες Χ) να δείχνει πού βρίσκεται το καυτό αέριο που “γράφει” τη βίαιη σύγκρουση.

Το παρατσούκλι «Champagne Cluster» προέκυψε από έναν συνδυασμό timing και μορφής: οι αστρονόμοι το εντόπισαν στις 31 Δεκεμβρίου 2020 και η εικόνα, με τις «φυσαλίδες» από γαλαξίες και το αέριο, έδωσε το δημοσιογραφικά αξέχαστο όνομα — σαφώς πιο εύχρηστο από τον επίσημο κωδικό του.

Η κατανομή του θερμού αερίου εδώ δεν είναι η “κλασική” σχεδόν κυκλική/ωοειδής. Αντί να κάθεται σαν συμπαγές νέφος, απλώνεται έντονα από πάνω προς τα κάτω, κάτι που προδίδει δύο ξεχωριστές συγκεντρώσεις. Και πράγματι, στην ίδια εικόνα διακρίνονται δύο «σβώλοι» γαλαξιών, πάνω και κάτω από το κέντρο, που αντιστοιχούν στα δύο σμήνη που βρίσκονται σε διαδικασία σύγκρουσης (η παρουσίαση είναι περιστραμμένη ώστε ο Βορράς να “δείχνει” προς τα δεξιά).

Το πιο αποκαλυπτικό στοιχείο για το μέγεθος του φαινομένου είναι το ισοζύγιο μάζας: το καυτό αέριο στα σμήνη μπορεί να ξεπερνά σε μάζα το άθροισμα όλης της ύλης που “βλέπουμε” μέσα στους εκατό+ γαλαξίες. Και πάνω από αυτό, υπάρχει ακόμη μεγαλύτερο απόθεμα αόρατης σκοτεινής ύλης, που καθορίζει το πώς κινούνται τα πάντα σε τέτοιες κοσμικές κλίμακες.

Στη τελική σύνθεση δεν έχει “δουλέψει” μόνο το Chandra. Υπάρχει και οπτικό υλικό από τα Legacy Surveys, δηλαδή δεδομένα από πολλαπλές συμπληρωματικές έρευνες/τηλεσκόπια, που δίνουν το πεδίο των γαλαξιών και των χρωμάτων τους. Για τους δημιουργούς εικόνας, αυτή η προσέγγιση είναι ένα καθαρό παράδειγμα του πώς η επιστημονική απεικόνιση βασίζεται σε πολυφασματικό storytelling: διαφορετικές “κάμερες” για διαφορετικές πραγματικότητες, που στην επεξεργασία γίνονται μία συνεκτική αφήγηση.

Το «Champagne Cluster» ανήκει σε μια σχετικά σπάνια κατηγορία συγχωνευόμενων σμηνών, εκεί όπου οι συγκρούσεις είναι αρκετά ενεργητικές ώστε να αφήνουν ορατό αποτύπωμα στη σχέση ανάμεσα στο καυτό αέριο και στις πιο «βαριές» δομές. Η σύγκριση με το περίφημο Bullet Cluster δεν γίνεται για εντυπωσιασμό: σε τέτοια συστήματα η συμπεριφορά του αερίου σε σχέση με το βαρυτικό “σκελετό” είναι το κλειδί για να δοκιμάζονται μοντέλα για τη σκοτεινή ύλη.

Για να “διαβάσουν” την ιστορία του, οι ερευνητές έβαλαν τα δεδομένα δίπλα σε προσομοιώσεις και κατέληξαν σε δύο ρεαλιστικά σενάρια: είτε τα δύο σμήνη συγκρούστηκαν πριν από πάνω από 2 δισ. χρόνια, απομακρύνθηκαν και τώρα επιστρέφουν σε δεύτερη σύγκρουση, είτε υπήρξε μία μεγάλη σύγκρουση πριν από περίπου 400 εκατ. χρόνια και τα δύο μέρη απομακρύνονται ακόμη. Και στις δύο περιπτώσεις, τέτοια συστήματα θεωρούνται “εργαστήρια” για να καταλάβουμε πώς αντιδρά η σκοτεινή ύλη σε συγκρούσεις υψηλής ταχύτητας.

Τα αποτελέσματα περιγράφονται σε εργασία που δημοσιεύτηκε στο The Astrophysical Journal από ομάδα του University of California, Davis. Δεν είναι απλώς άλλη μία ωραία εικόνα: είναι ένα παράδειγμα του πώς η αστρονομία χρησιμοποιεί την εικόνα ως εργαλείο ανάλυσης — όχι μόνο ως επικοινωνία.

Απέκτησε το Luminar με έκπτωση, με τον κωδικό pttl20,
κάνε κλικ στην εικόνα

Αναζητήστε όλα τα νέα προϊόντα στο κατάστημα
Ρεπέλλα Φωτογραφικά.