Επιστήμονες «χακάρισαν» το ανθρώπινο μάτι και αποκάλυψαν ένα εντελώς νέο χρώμα: Ονομάζεται "olo"

Επιστήμονες «χακάρισαν» το ανθρώπινο μάτι και αποκάλυψαν ένα εντελώς νέο χρώμα: Ονομάζεται “olo”

19th Απρίλιος 2025

Μια νέα επαναστατική μέθοδος επέτρεψε σε ερευνητές να διεγείρουν τον ανθρώπινο αμφιβληστροειδή με τέτοιο τρόπο ώστε να δημιουργηθεί η αντίληψη ενός χρώματος που δεν υπάρχει φυσικά στο ορατό φάσμα: το “olo”.

Σε μία μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 18 Απριλίου στο επιστημονικό περιοδικό Science Advances, επιστήμονες παρουσίασαν μια πρωτοποριακή τεχνική προβολής χρωμάτων, μέσω της οποίας πέντε άνθρωποι –ανάμεσά τους και οι ίδιοι οι ερευνητές– είδαν για πρώτη φορά ένα νέο, τεχνητό χρώμα. Το “olo” περιγράφηκε ως ένα «μπλε-πράσινο με ακραίο κορεσμό», ένα χρώμα που, όπως σημειώνεται, κάνει ακόμα και το έντονο φως ενός πράσινου laser να φαίνεται “ξεθωριασμένο”.

Η μέθοδος «Oz»: Από τον Μάγο του Οζ στην επιστήμη της όρασης

Η τεχνική ονομάζεται “Oz”, εμπνευσμένη από τα πράσινα γυαλιά της Σμαραγδένιας Πόλης στο κλασικό βιβλίο Ο Μάγος του Οζ. Η ομάδα του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ, με επικεφαλής τον υποψήφιο διδάκτορα James Fong, κατάφερε να διεγείρει μεμονωμένα τους υποδοχείς M (μεσαίου μήκους κύματος) στον αμφιβληστροειδή, χωρίς να ενεργοποιούνται ταυτόχρονα οι L (μακρού μήκους) και S (βραχέος μήκους), κάτι που είναι αδύνατο σε φυσικές συνθήκες.

Η ανθρώπινη έγχρωμη όραση βασίζεται στην ενεργοποίηση τριών ειδών κωνίων, με κάθε είδος να είναι ευαίσθητο σε διαφορετικό τμήμα του ορατού φάσματος. Ωστόσο, η ευαισθησία τους επικαλύπτεται, γεγονός που μέχρι σήμερα δεν επέτρεπε την επιλεκτική ενεργοποίηση ενός μόνο τύπου.

Χρησιμοποιώντας εξειδικευμένο λέιζερ, χαρτογράφηση του αμφιβληστροειδούς με τεχνικές όπως η adaptive optics optical coherence tomography (AO-OCT), και παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο των μικροκινήσεων του ματιού, η ομάδα κατάφερε να χτυπήσει ακριβώς τα επιλεγμένα κωνία.

Τι είναι το “olo”;

Το “olo” προέκυψε όταν ενεργοποιήθηκαν αποκλειστικά οι M υποδοχείς. Η ονομασία προέρχεται από τις συντεταγμένες του σε έναν τρισδιάστατο χρωματικό χώρο: “0, 1, 0” – με το “o” να συμβολίζει μηδενική ενεργοποίηση των L και S, και το “l” να δείχνει πλήρη ενεργοποίηση των M.

Οι συμμετέχοντες το περιέγραψαν ως ένα πρωτόγνωρο, υπερκορεσμένο πράσινο-μπλε, διαφορετικό από οποιοδήποτε γνωστό χρώμα. Ορισμένοι δήλωσαν ότι ακόμα και το φως λέιζερ φάνταζε “θαμπό” σε σύγκριση με το olo.

Περιορισμοί και μελλοντικές εφαρμογές

Η μέθοδος προς το παρόν λειτουργεί μόνο όταν ο συμμετέχων κοιτάζει ελαφρώς εκτός του κεντρικού σημείου προβολής, καθώς η υψηλή πυκνότητα και μικρό μέγεθος των κυττάρων στο κέντρο της ωχράς κηλίδας (fovea) δυσκολεύει την ακριβή στόχευση. Επίσης, η τεχνική απαιτεί απόλυτη σταθερότητα στο βλέμμα, αφού η χαρτογράφηση γίνεται μόνο σε μικρό τμήμα του αμφιβληστροειδούς.

Παρά τους περιορισμούς, οι επιστήμονες βλέπουν σημαντικές δυνατότητες: από την προσομοίωση ασθενειών της όρασης και την αντιμετώπιση αχρωματοψίας, μέχρι την “εισαγωγή” νέων χρωματικών διαστάσεων σε ανθρώπους με τετραχρωματία —μια σπάνια ικανότητα που εμφανίζεται φυσικά σε ορισμένες γυναίκες.

Παρ’ όλα αυτά, η μεταφορά της τεχνολογίας σε εμπορικές εφαρμογές, όπως οθόνες τηλεοράσεων ή smartphones, δεν φαίνεται ρεαλιστική στο άμεσο μέλλον. Όπως δήλωσε ο Fong, «τα λέιζερ και τα οπτικά συστήματα που απαιτούνται είναι εξαιρετικά εξειδικευμένα και δύσκολα θα μπουν σε καταναλωτικές συσκευές σύντομα».

Το μέλλον της όρασης;

Το “olo” μπορεί να παραμείνει για καιρό ένα χρώμα που λίγοι έχουν δει, όμως η τεχνολογία “Oz” ανοίγει εντελώς νέους δρόμους στην κατανόηση της ανθρώπινης όρασης και στην πιθανότητα να δούμε πέρα από τα φυσικά μας όρια.

Αναζητήστε όλα τα νέα προϊόντα στο κατάστημα
Ρεπέλλα Φωτογραφικά.

To pttlgr στηρίζεται για την λειτουργία του στους αναγνώστες του!
Μπορείς να βοηθήσεις με μία μικρή δωρεά!
Υποστηρίξτε το pttlgr ακόμα και με μόλις 1€ – χρειάζεται μόνο ένα λεπτό. Εάν μπορείτε, σκεφτείτε να μας υποστηρίξετε με ένα ποσό κάθε μήνα.
Σας ευχαριστούμε.

Στηρίξτε το pttlgr και την προσπάθεια μας για έγκυρη και άμεση ενημέρωση ακολουθώντας μας
σε Instagram, YouTube και Facebook!

Ακολουθήστε το pttlgr στα Google News, εδώ!