Leica Oskar Barnack Awards 2024: Αυτοί Είναι οι Φετινοί Αποδέκτες των Δύο Μεγάλων Βραβείων
Στις 10 Οκτωβρίου, πραγματοποιήθηκε μια τελετή στα κεντρικά γραφεία της Leica στο Wetzlar της Γερμανίας, όπου ανακοινώθηκαν οι νικητές των βραβείων Leica Oskar Barnack Awards (LOBA) 2024.
Ο Ιταλός φωτογράφος Davide Monteleone και η Μολδαβή φωτογράφος Maria Guțu τιμήθηκαν για τις εξαιρετικές σειρές έργων τους.
Winner 2024
Davide Monteleone: Critical Minerals – Geography of Energy
Ο Davide Monteleone, με το πρότζεκτ του “Critical Minerals – Geography of Energy”, αναδεικνύει τα κρίσιμα ζητήματα γύρω από την εξόρυξη μετάλλων, όπως το κοβάλτιο, ο χαλκός, το λίθιο και το νικέλιο, που αποτελούν απαραίτητα υλικά για την ενεργειακή μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Κάθε κεφάλαιο της δουλειάς του εξετάζει την εξόρυξη ενός συγκεκριμένου μετάλλου, αποκαλύπτοντας τις παραμελημένες εφοδιαστικές αλυσίδες και ερευνώντας τις περίπλοκες επιπτώσεις στις περιοχές εξόρυξης, όπως η Δημοκρατία του Κονγκό, η Χιλή και η Ινδονησία.
Η πραγματικότητα της εξόρυξης
Σε κάθε περιοχή όπου επικεντρώθηκε ο Monteleone, οι εικόνες αποκαλύπτουν τις τεράστιες προκλήσεις που συνδέονται με την εξόρυξη αυτών των πολύτιμων πρώτων υλών. Ανειδίκευτοι εργάτες, που εργάζονται με πρωτόγονα εργαλεία σε επικίνδυνα τούνελ, μολυσμένα νερά και καταστραμμένες περιοχές, είναι μερικά από τα συνηθισμένα προβλήματα που καταγράφει ο φωτογράφος. Αν και η παραγωγή «καθαρών» τεχνολογιών, όπως τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και οι μπαταρίες αποθήκευσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, φαίνεται να προάγει έναν καλύτερο κόσμο, η εξόρυξη των πρώτων υλών που απαιτούνται για αυτές γίνεται συχνά κάτω από απάνθρωπες και περιβαλλοντικά καταστροφικές συνθήκες.
Για παράδειγμα, το κοβάλτιο, απαραίτητο για τις μπαταρίες των ηλεκτρικών αυτοκινήτων και των smartphones, εξορύσσεται κυρίως στη Δημοκρατία του Κονγκό. Παρόλα αυτά, τα κέρδη από την εξόρυξη αυτού του μετάλλου ελάχιστα ωφελούν τις τοπικές κοινότητες, καθώς το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής κατευθύνεται για ραφινάρισμα σε άλλες χώρες, με την Κίνα να είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας κοβαλτίου.
Η καταστροφή του περιβάλλοντος στις περιοχές εξόρυξης
Στη Χιλή, όπου το λίθιο εξορύσσεται σε μεγάλες δεξαμενές εξάτμισης στην έρημο Ατακάμα, η τοπική κοινωνία βλέπει το νερό να γίνεται όλο και πιο σπάνιο. Ο Monteleone φωτογράφησε, επίσης, μια εγκαταλειμμένη πόλη-φάντασμα, που έχει σιγά σιγά καλυφθεί από τα απόβλητα ενός ανοιχτού ορυχείου χαλκού, αναδεικνύοντας τις αρνητικές συνέπειες της υπερβολικής εξόρυξης.
Στην Ινδονησία, η εξόρυξη νικελίου έχει οδηγήσει σε σημαντική αποψίλωση των δασών, καταστρέφοντας μεγάλες εκτάσεις φυσικής βλάστησης. Αυτή η περιβαλλοντική υποβάθμιση διαταράσσει τα τοπικά οικοσυστήματα, μειώνει τη βιοποικιλότητα και αυξάνει τη διάβρωση του εδάφους, ενώ η αφαίρεση των δασών επιδεινώνει τον κίνδυνο πλημμυρών.
Η προσέγγιση του έργου
Το πρότζεκτ του Monteleone χρησιμοποιεί ένα ποικιλόμορφο μείγμα μέσων, όπως φωτογραφία, βίντεο, δεδομένα και χάρτες, με σκοπό να ενημερώσει και να αιχμαλωτίσει το κοινό. Μέσα από το έργο του, ο φωτογράφος επιδιώκει να αποκαλύψει ότι η επιδίωξη πιο φιλικών προς το περιβάλλον μορφών ενέργειας μπορεί να οδηγήσει στα ίδια λάθη του παρελθόντος, εάν δεν ληφθούν υπόψη οι κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Επιστήμονες, επιχειρηματίες, πολιτικοί και ακτιβιστές ήδη εξετάζουν το τεράστιο κόστος της σύγχρονης ενεργειακής μετάβασης, αμφισβητώντας αν πραγματικά οδηγεί σε ένα πιο δίκαιο και βιώσιμο μέλλον.
Το έργο του Davide Monteleone υποβλήθηκε από την Antonia Benedetta Donato, μία από τις φετινές LOBA nominator.
Newcomer 2024
Maria Guțu: Homeland
Welcome home – or maybe not? Με αυτήν την ερώτηση, η Μολδαβή φωτογράφος Maria Guțu προσκαλεί τον θεατή σε ένα ταξίδι στη πατρίδα της, ένα μέρος για το οποίο εξακολουθεί να έχει αμφίβολα συναισθήματα. Οι προσωπικές της εικόνες αντικατοπτρίζουν κάθε πτυχή των συναισθημάτων της.
Η Δημοκρατία της Μολδαβίας είναι μία από τις φτωχότερες χώρες της Ευρώπης, με υψηλή ανεργία και έλλειψη προοπτικών που χαρακτηρίζουν την καθημερινότητα. Περίπου το ένα τέταρτο του πληθυσμού έχει εγκαταλείψει τη χώρα τα τελευταία είκοσι χρόνια για οικονομικούς λόγους. Αυτοί που έμειναν πίσω είναι κυρίως άνθρωποι που είναι πολύ ηλικιωμένοι για να μεταναστεύσουν ή τα παιδιά εκείνων που έχουν φύγει. Η Maria Guțu είναι ένα από αυτά τα παιδιά. Η Μολδαβή φωτογράφος μεγάλωσε με τους παππούδες της σε μια απομονωμένη περιοχή στο βόρειο τμήμα της χώρας. Στη σειρά της “Homeland”, που δημιουργήθηκε μεταξύ 2019 και 2023, επεξεργάζεται τις αναμνήσεις της από εκείνη την εποχή.
“Η παιδική μου ηλικία και το υπόβαθρό μου έχουν διαμορφώσει σε μεγάλο βαθμό το έργο μου. Ήμουν πάντα εμπνευσμένη από τη φύση και από ήσυχες τοποθεσίες: λόφους, βράχους και δάση, γενικά από την ελευθερία και το ελεύθερο πνεύμα. Θυμάμαι όταν ήμουν μικρή, έκανα μικρές εκδρομές στη φύση με τον παππού μου. Είχε ένα άλογο και πολλά άλλα ζώα, και συνήθως πηγαίναμε στα χωράφια το καλοκαίρι για να τους μαζέψουμε τροφή,” θυμάται η φωτογράφος.
Το Ασπρόμαυρο Όραμα
“Επέλεξα το ασπρόμαυρο γιατί οι κύριες πολιτισμικές μου επιρροές είναι κυρίως ασπρόμαυρες. Πάντα αγαπούσα τις ασπρόμαυρες ταινίες και τις παλιές φωτογραφίες, οπότε στη δουλειά μου δεν σκέφτομαι το χρώμα, αλλά το φως και τα ανθρώπινα συναισθήματα.”
Τα ονειρεμένα ασπρόμαυρα φωτογραφικά έργα ζωντανεύουν τις αναμνήσεις: παιδιά στη φύση, κλασικές στολές, άνδρες που παίζουν παραδοσιακή μουσική – αυτή είναι η μία πλευρά. Ωστόσο, η σειρά της είναι πολύ περισσότερη από μια ρομαντική αναδρομή. Επαναλαμβανόμενα, οι ματιές των πρωταγωνιστών χάνονται στον ορίζοντα, σαν να ψάχνουν κάτι αόριστο. Στέκονται αποσβολωμένοι μπροστά στην κάμερα, μερικές φορές η απελπισία και η σύγχυση αναμειγνύονται στα πρόσωπά τους. “Θα ρίξουν δάκρυα; Πού κατευθύνονται αυτοί οι άνθρωποι και ποιες είναι οι προοπτικές τους;” Η Guțu αφήνει εσκεμμένα αυτές τις ερωτήσεις αναπάντητες.
Εντυπωσιακό είναι ότι οι εικόνες της περιλαμβάνουν όλες τις γενιές: παιδιά, νέους, ενήλικες – και όλοι φαίνεται να μοιράζονται ένα παρόμοιο συναίσθημα. Ακόμα και οι φωτογραφίες χωρίς ανθρώπους έχουν θέση στη σειρά. Ένα μπαλόνι σε μια λιμνούλα ή ένα αποκεφαλισμένο άγαλμα: τι έχει συμβεί – και πού θα πάει; Μια παράξενη βαρύτητα και μελαγχολία υποκρύπτουν τα πάντα.
“Εύχομαι για μια καλύτερη ζωή για τον κόσμο της Μολδαβίας: καλή δωρεάν υγειονομική περίθαλψη, νέο εκπαιδευτικό σύστημα, περισσότερες ευκαιρίες για τη νέα γενιά και καλή σύνταξη για τους ηλικιωμένους.”
“Έχω μια σχέση αγάπης-μίσους με τη χώρα μου: από τη μία πλευρά, είναι γεμάτη αγάπη για τη φύση της και τους ανθρώπους της, την καλοσύνη και την ανοιχτοσύνη τους. Από την άλλη, εξακολουθώ να έχω την οργή της εφηβείας για τις πατριαρχικές τάσεις, τη διαφθορά, τη φτώχεια και την έλλειψη προοπτικών για τους νέους.” Η Μολδαβία για μένα είναι πατρίδα, είναι το μέρος στο οποίο θέλω να επιστρέψω, όπου κι αν βρίσκομαι. Γνωρίζω τους ανθρώπους, τους καταλαβαίνω ή προσπαθώ να τους καταλάβω. Έχω αγαπημένα μέρη, λόφους όπου αισθάνομαι την ειρήνη και την ηρεμία της απλής ζωής,” λέει η Guțu, προσπαθώντας να βρει λέξεις για να εκφράσει τα συναισθήματά της για την πατρίδα της. Οι εικόνες της σίγουρα καταφέρνουν να αποτυπώσουν αυτά τα αμφίβολα συναισθήματα.
Το έργο της Maria Guțu υποβλήθηκε από τους Misha Domozhilov και Fedora Kaplan, που είναι μεταξύ των 80 διεθνών nominators του φετινού LOBA.